Przemysł Spożywczy 12/2020

Celem artykułu jest ocena zaangażowania zagranicznych inwestorów bezpośrednich w przemyśle spożywczym w Polsce oraz działalności polskich przedsiębiorstw w przemyśle spożywczym za granicą w latach 2004-2019. Przemysł spożywczy, obejmujący w tym przypadku produkcję artykułów spożywczych, napojów i wyrobów tytoniowych, jest jednym z działów przetwórstwa przemysłowego, który przyciągnął najwięcej bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Najwięcej kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich ulokowali w Polsce inwestorzy z Holandii, Niemiec i Francji. Polskie firmy także inwestowały w przemyśle spożywczym za granicą. Choć skala tych inwestycji była nieporównywalnie mniejsza niż zaangażowanie zagranicznych inwestorów w Polsce, to działalność polskich przedsiębiorstw za granicą przyczyniła się do wzrostu umiędzynarodowienia krajowego przemysłu spożywczego. Polskie firmy inwestowały głównie w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, m.in. w Rumunii, Czechach, na Węgrzech i Ukrainie, a także w Wielkiej Brytanii i Niemczech. Wybuch pandemii COVID-19 wyraźnie jednak pogorszył aktywność inwestorów bezpośrednich w przemyśle spożywczym.

SŁOWA KLUCZOWE: bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce, polskie inwestycje bezpośrednie za granicą, przemysł spożywczy

Światowy przemysł spożywczy to jeden z największych sektorów gospodarki – odpowiada za 10% światowego PKB oraz generowanie ogromnej ilości odpadów. Obecne metody produkcji żywności powodują straty szacowane na ok. 5,7 bln USD rocznie. Dlatego tak pilne i konieczne jest wprowadzenie zrównoważonych metod produkcji zgodnych z ideą gospodarki o obiegu zamkniętym. Redukcja poziomu marnotrawienia żywności, zwiększenie odzysku składników mineralnych i odżywczych z biomasy oraz produktów ubocznych przemysłu spożywczego stwarza realną szansę na oszczędzenie do 0,7 bln USD rocznie. Minimalizowanie uzysku odpadów, popularyzacja upraw energetycznych i lokalnych przez miasta może przynieść korzyści rzędu 2,7 bln USD rocznie do 2050 r. Gospodarka o obiegu zamkniętym jest to model gospodarczy oparty na zatrzymywaniu surowców i produktów w obiegu gospodarczym przez możliwie najdłuższy czas, przy zachowaniu ich najwyższej wartości. Niniejsze opracowanie prezentuje dobre praktyki z tego obszaru.

SŁOWA KLUCZOWE: gospodarka cyrkularna, odpady żywnościowe, zrównoważony rozwój, modele biznesowe

Zgodnie z procedurami określonymi w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia [18] pierwsze wprowadzenie do obrotu niektórych rodzajów środków spożywczych, m.in. suplementów diety, jest zgłaszane do Głównego Inspektora Sanitarnego (GIS). W tym zakresie prawo polskie pozostało niezmienne. Niemniej jednak znowelizowano przepisy wykonawcze do niniejszej ustawy. Z dniem 1stycznia 2020 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z21 grudnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru formularza powiadomienia o produktach wprowadzanych po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, rejestru produktów objętych powiadomieniem oraz wykazu krajowych jednostek naukowych właściwych do wydawania opinii [10]. Nastąpiła również zmiana w podejściu GIS do oceny tych produktów, w wyniku czego można zaobserwować dość istotną różnicę w funkcjonowaniu podmiotów na rynku. Na poziomie UE przedstawiono propozycje nowych regulacji, które przyniosą poważne skutki dla przemysłu.

SŁOWA KLUCZOWE: suplementy diety, zmiany prawne, prawo polskie i unijne

Oleje tłoczone na zimno dostarczają nie tylko nienasyconych kwasów tłuszczowych, ale także składników bioaktywnych, takich jak tokoferole, tokotrienole, fitosterole, karotenoidy, chlorofile, związki fenolowe, olejki eteryczne. Na rynku pojawiają się wciąż nowe oleje, dotąd nieznane konsumentom, a pochodzące z nietypowych surowców, m.in. oleje z nasion ziół czy pestek owoców. Oleje z pestek moreli czy nasion pietruszki i marchwi są bardzo dobrym źródłem kwasów jednonienasyconych (kwasu oleinowego oraz kwasu petroselinowego), pozostałe oleje dostarczają głównie kwasu linolowego. Olej z nasion papryki to bogate źródło karotenoidów (629-848 mg/kg), w tym β-karotenu (43-59 mg/kg). Woleju z pestek winogron znajdują się znaczne ilości fitosteroli roślinnych: od ok. 2600 do ok. 11 300 mg/kg. Tokoferole natomiast w znacznych ilościach występują woleju z nasion papryki (266-1000 mg/kg), pokrzywy (662 mg/kg), pestek moreli (476-599 mg/kg) oraz nasion pietruszki (495 mg/kg). Niektóre z nich charakteryzują się wysoką zawartością γ-tokoferolu o silnych właściwościach przeciwutleniających, np. olej z nasion papryki (257-761 mg/kg), z pestek moreli (369-583 mg/kg) oraz z nasion pokrzywy (372 mg/kg). Wysoką zawartością tokotrienoli cechuje się natomiast olej z nasion marchwi, w którym zawartość tych związków wynosi ok. 238 mg/kg.

SŁOWA KLUCZOWE: oleje tłoczone na zimno, nasiona, zioła, skład kwasów tłuszczowych, tokoferole, sterole

Pomimo że kobiety i mężczyźni mają 95,5% identycznego DNA, charakteryzują ich odmienne nawyki żywieniowe oraz różna podatność na zachorowalność na choroby dietozależne, w związku z tym potrzebują w swoim pożywieniu innych składników odżywczych. Żywność, której celem jest zaspokojenie potrzeb kobiet lub mężczyzn, to nowa tendencja w polskim przemyśle spożywczym. Jednakże produkty przeznaczone dla płci nie są do końca nową kategorią, gdyż taka żywność jest od dawna dostępna w Stanach Zjednoczonych i niektórych krajach Europy Zachodniej. Producenci, projektując żywność przeznaczoną dla danej płci, kierują się różnymi motywami. Na rynku można wyróżnić dwie kategorie takiej żywności. Pierwsza ma na celu wyłącznie zainteresowanie konkretnych grup konsumentów i opiera się na stereotypach niekoniecznie związanych z potrzebami żywieniowymi danej płci. Natomiast druga grupa bazuje na autentycznych potrzebach żywieniowych oraz uwzględnia profilaktykę chorób dietozależnych, a nie na stereotypy społeczno-kulturowe przypisane każdej płci.

SŁOWA KLUCZOWE: produkty dedykowane, płeć, kobieta, mężczyzna

Metal, drewno, szkło, papier i ceramika to tradycyjne materiały opakowaniowe do żywności, które już dawno ustąpiły miejsca innowacyjnym opakowaniom z tworzyw polimerowych. Branża materiałów opakowaniowych przeznaczonych do kontaktu z żywnością coraz częściej dostarcza innowacyjne produkty, które z punktu widzenia konsumentów mają niezmiernie ważny wpływ zarówno na bezpieczeństwo żywności, jak i jej atrakcyjność użytkową. Materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością powinny być wystarczająco obojętne, żeby ich składniki nie wpływały niekorzystnie na zdrowie konsumentów ani na jakość żywności. Aby zapewnić bezpieczeństwo materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością i ułatwić swobodny przepływ towarów, prawo UE przewiduje wiążące zasady, których muszą przestrzegać podmioty gospodarcze. W artykule scharakteryzowano podstawowe materiały stosowane do kontaktu z żywnością, głównie tworzywa polimerowe, oraz przedstawiono zasadnicze wymogi prawne dotyczące materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

SŁOWA KLUCZOWE: tworzywa polimerowe, materiały do kontaktu z żywnością (FCM), migracja, opakowania