Spis treści 2/2020; tom 74
GOSPODARKA
- 2 Umowa o wolnym handlu UE-Mercosur – szansa czy zagrożenie? – Małgorzata Bułkowska (DOI 10.15199/65.2020.2.1)
- W czerwcu 2019 r. Unia Europejska osiągnęła porozumienie polityczne w sprawie umowy o wolnym handlu z Mercosurem – wiodącym producentem i eksporterem żywności na świecie. Celem artykułu jest analiza handlu rolno-spożywczego Polski z krajami Mercosur oraz ocena wpływu umowy na polskich producentów żywności. Z przeprowadzonej analizy wynika, że obniżenie poziomu ochrony celnej może skutkować pogłębieniem polskiego deficytu w handlu produktami rolno-spożywczymi z Mercosurem. Największe obawy o utratę przewag konkurencyjnych na rzecz dostawców z krajów Wspólnego Rynku Południa mogą przejawiać polscy producenci wołowiny oraz mięsa drobiowego. Ograniczone możliwości wzrostu eksportu do krajów Mercosur mogą mieć natomiast producenci niektórych przetworów spożywczych, takich jak: wyroby czekoladowe, produkty mleczne oraz napoje alkoholowe.
SŁOWA KLUCZOWE: umowa o wolnym handlu, Mercosur, artykuły rolno- -spożywcze, handel zagraniczny
PDF artykułu odpłatnie dostępny na stronie: http://sigma-not.pl/zeszyt-6133-przemysl-spozywczy-2020-2.html
- 8 Sektor produkcji żywności i napojów w krajach UE – stan aktualny i przyszłość – Piotr J. Bykowski (DOI 10.15199/65.2020.2.2)
- Przemysł produkcji żywności i napojów należy do największych sektorów produkcyjnych Unii Europejskiej, jego roczne obroty wynoszą 1,2 bln euro, jest też największym pracodawcą – 4,7 mln zatrudnionych. Codziennie dostarcza na rynek 1,5 mln dań i napojów; większość zakładów sektora stanowią firmy małe i średnie (99%). Wartość rocznego unijnego eksportu żywności i napojów to 110 mld euro, blisko 25% produkcji jest eksportowane poza kraje UE, a udział UE w światowym eksporcie żywności wynosi 19%.
SŁOWA KLUCZOWE: żywność, napoje, produkcja, UE
PDF artykułu odpłatnie dostępny na stronie: http://sigma-not.pl/zeszyt-6133-przemysl-spozywczy-2020-2.html
- 14 Opłacalność chowu trzody chlewnej w Polsce w obliczu wielu zagrożeń – Małgorzata Pasternak (DOI 10.15199/65.2020.2.3)
- Zmiany opłacalności chowu świń zależą m.in. od polityki rolnej, regulacji prawnych, produkcji pasz, wykształcenia rolników, struktury gospodarstw, doradztwa rolniczego, chorób czy konkurencji zewnętrznej. Na podstawie analizy danych z okresu 2000-2019 r. zaobserwowano ogólny spadek pogłowia świń i wzrost cen skupu 1 kg wagi żywej trzody chlewnej. Największą wielkość pogłowia w tym okresie zanotowano w 2002 r. (ok. 19 mln sztuk), a najwyższą przeciętną cenę skupu w 2019 r. (ok. 5,81 zł/kg). Wciąż duże zagrożenie dla polskiego sektora trzody chlewnej stanowi ASF – nieuleczalna choroba wirusowa, której do 5 listopada 2018 r. odnotowano 2961 przypadków u dzików i 213 w stadach świń w gospodarstwach. Różne regiony Polski objęto restrykcjami oraz zaostrzono wymagania prawne w zakresie chowu/hodowli czy transportu świń. Stwierdzono, że największym kryzysem branży byłoby wystąpienie ASF na obszarach, które generują ok. 50% produkcji krajowej – w Wielkopolsce, na Kujawach i Pomorzu, a także w województwie łódzkim. Przewiduje się, że w 2020 r. będzie postępował powolny wzrost cen i spadek pogłowia świń, w zależności od struktury eksportu do krajów trzecich.
SŁOWA KLUCZOWE: trzoda chlewna, opłacalność, chów, ceny, ASF
PDF artykułu odpłatnie dostępny na stronie: http://sigma-not.pl/zeszyt-6133-przemysl-spozywczy-2020-2.html
PRAWO
- 20 Nowe regulacje dotyczące znakowania żywności bez GMO – Aleksandra Kołodziejczyk, Paweł Wojciechowski (DOI 10.15199/65.2020.2.4)
- W artykule omówiono najważniejsze zagadnienia związane z Ustawą z 13 czerwca 2019 r. o oznakowaniu produktów wytworzonych bez wykorzystania organizmów genetycznie zmodyfikowanych jako wolnych od tych organizmów, ujednolicającą zasady znakowania żywności i pasz, bez organizmów modyfikowanych genetycznie, likwidującą dowolność umieszczania takich informacji na produktach spożywczych. Nowa regulacja nie wprowadza całkowitej eliminacji śladowych ilości GMO oraz zakazu styczności z GMO – dopuszczalna ilość zawartości wynosi do 0,1% w żywności, a w paszy do 0,9%. Ustawa nie wyklucza również, poza wprowadzonymi okresami karencji, możliwości karmienia zwierząt paszami GMO, co może powodować problemy – m.in. technicznej wykrywalności modyfikacji genetycznych czy kwestii związanych z obowiązkami rzetelnego informowania konsumenta o produkcie. Nadal podstawowym problemem jest kwestia: czy stosowanie tego typu oznaczeń powinno być dopuszczalne, biorąc pod uwagę powszechną obecność organizmów modyfikowanych genetycznie i coraz większą trudność w ich faktycznym eliminowaniu.
SŁOWA KLUCZOWE: inżynieria genetyczna, modyfikacja genetyczna, znakowanie żywności, konsum
PDF artykułu odpłatnie dostępny na stronie: http://sigma-not.pl/zeszyt-6133-przemysl-spozywczy-2020-2.html
TECHNIKA-TECHNOLOGIA
- 24 Zagrożenia związane z obecnością mikotoksyn w żywności – Jagoda Kępińska, Wioletta Biel (DOI 10.15199/65.2020.2.5)
- Mikotoksyny są wtórnymi metabolitami niektórych grzybów pleśniowych i mogą występować w wielu pokarmach spożywanych przez ludzi. Są to toksyny odporne na procesy technologiczne (np. gotowanie, smażenie, pieczenie, destylację, fermentację). Najczęściej zanieczyszczają produkty pochodzenia roślinnego (zboża, przetwory zbożowe, warzywa, orzechy), ale mogą być obecne również w żywności pochodzenia zwierzęcego. Przyjmuje się, że około 25% światowych zbiorów może być nimi skażone. Mikotoksyny niszczą plony oraz są przyczyną mikotoksykoz. Według niektórych badań mikotoksyny mogą być wytwarzane bezpośrednio w ustroju człowieka po spożyciu żywności zakażonej grzybami pleśniowymi. W pracy przedstawiono zagrożenia zdrowia ludzi wywołane przez toksyny grzybów pleśniowych mogących występować w żywności. Scharakteryzowano najważniejsze grupy mikotoksyn pod względem ich występowania i toksyczności.
SŁOWA KLUCZOWE: mikotoksyny, produkty spożywcze, zapobieganie, zdrowie ludzi
PDF artykułu odpłatnie dostępny na stronie: http://sigma-not.pl/zeszyt-6133-przemysl-spozywczy-2020-2.html
- 30 Straty i marnotrawstwo żywności w sektorze rybnym – przyczyny i sposoby ograniczania – Agnieszka Ognik, Robert Łaba, Grzegorz Tokarczyk (DOI 10.15199/65.2020.2.6)
- Według FAO na świecie w sektorze rybnym tracone jest 35% poławianych ryb i owoców morza. W szacowaniu strat i marnotrawstwa żywności istotne jest określenie granic ogniw łańcucha żywnościowego oraz definicji strat i marnotrawstwa. Jak wynika z badań przeprowadzonych w ramach projektu badawczego PROM, w 106 ankietowanych gospodarstwach rybnych najczęściej wskazywanym rodzajem strat były te powstałe w trakcie przechowywania – pojawiły się u około połowy respondentów. Straty te wynosiły 1,10 oraz 1,23% łącznej produkcji w 2017 i 2018 roku. Również w 19 ankietowanych zakładach przetwórstwa ryb podczas produkcji i przygotowania do dystrybucji straty surowców i wytworzonych produktów były stosunkowo niewielkie i wynosiły w latach 2017 i 2018 odpowiednio 1,34 i 1,56%. Przytoczone dane nie uwzględniają udziału produktów ubocznych. W przetwórstwie rybnym, jak w każdym innym, istotne jest optymalne wykorzystanie wszystkich jadalnych części pozyskanych surowców.
SŁOWA KLUCZOWE: straty i marnotrawstwo żywności, sektor rybny, zapobieganie stratom, produkty uboczne
PDF artykułu odpłatnie dostępny na stronie: http://sigma-not.pl/zeszyt-6133-przemysl-spozywczy-2020-2.html
- 36 Bakteriocyny – charakterystyka i potencjał w utrwalaniu żywności – Katarzyna Marciniak-Łukasiak, Iwona Szymańska, Milena Kupiec, Anna Żbikowska (DOI 10.15199/65.2020.2.7)
- W artykule przedstawiono charakterystykę bakteriocyn w kontekście ich zastosowania w konserwowaniu żywności. Bakteriocyny dzielą się na cztery klasy i w różnym stopniu wykazują aktywność antymikrobiologiczną, która jest wypadkową wielu czynników. Badania naukowe dowiodły, że bakteriocyny mogą być wykorzystywane jako biokonserwanty czy substancje wchodzące w skład opakowań do żywności. Najlepiej poznaną i najczęściej stosowaną bakteriocyną jest nizyna, należąca do klasy I – lantibiotyków. Nizyna skutecznie hamuje wzrost patogenów Gram-dodatnich. Wymaga dodatku innych substancji (np. lizozymu) do inhibicji form wegetatywnych i przetrwalnikowych bakterii Gram-ujemnych. Stosowanie bakteriocyn w branży spożywczej nie jest rozpowszechnione – obecnie dostępne na rynku są wyłącznie nizyna i pediocyna. Na razie badania nad działaniem bakteriocyn nie są wystarczające, a regulacje prawne dotyczące ich wprowadzenia na rynek – restrykcyjne. Jednak liczni naukowcy potwierdzili skuteczność stosowania bakteriocyn w różnych branżach przemysłu spożywczego, np. mleczarskiej, serowarskiej, mięsnej, rybnej, jajczarskiej czy owocowo-warzywnej. W związku z tym uznaje się za zasadne kontynuowanie doświadczeń prowadzonych z ich udziałem.
SŁOWA KLUCZOWE: bakteriocyny, biokonserwanty, środki antymikrobiologiczne, opakowania aktywne, powłoki jadalne
PDF artykułu odpłatnie dostępny na stronie: http://sigma-not.pl/zeszyt-6133-przemysl-spozywczy-2020-2.html
WYDARZENIA
- 7 Preparaty do żywienia, dalszego żywienia oraz FSMP dla niemowląt – zmiana przepisów
- 13 Ewolucja i trendy w branży spożywczej
- 35 SIAL Paris 2020
- 43 Kontrola jakości produkcji