Przemysł Spożywczy 6/2021

W artykule przedstawiono poziom i zmiany produkcji soków zagęszczonych oraz soków pitnych, nektarów i napojów, owocowych i warzywnych w Polsce w latach 2011-2020. Przedstawiono także tendencje spożycia tych produktów w kraju na tle Unii Europejskiej. Oceniono ponadto pozycję polskiego sektora soków i napojów wśród innych krajów UE. Z analizy wynika, że w strukturze produkcji krajowej zwiększa się udział soków pitnych, kosztem soków zagęszczonych. Jest to w dużym stopniu wynikiem rosnącego zapotrzebowania na soki pitne w kraju, ale także zwiększającego się eksportu soków bezpośrednio tłoczonych z owoców, głównie z jabłek. Jednocześnie umacnia się pozycja Polski jako jednego z najważniejszych w UE producentów i konsumentów soków. Polska pod względem wartości produkcji soków znalazła się na wysokiej, trzeciej pozycji, a pod względem spożycia soków na osobę zajmowała piąte miejsce w UE. Wyniki finansowe producentów, mimo pogorszenia w ostatnim roku, zapewniały firmom bezpieczeństwo funkcjonowania.

SŁOWA KLUCZOWE: soki, napoje, produkcja, spożycie, sytuacja ekonomiczno-finansowa, Polska, Unia Europejska

Patogeny odzwierzęce stanowią 60% wszystkich ludzkich patogenów. W Unii Europejskiej (UE) zakażenia wywołane przez bakterie z rodzaju Campylobacter, Salmonella, Escherichia coli (STEC), Yersinia, Listeria należą do najczęściej zgłaszanych chorób odzwierzęcych uludzi. Kampylobakterioza pozostaje najczęściej zgłaszaną infekcją przewodu pokarmowego w UE od 2005 r. W2019 r. odnotowano ponad 220 tys. zakażeń z udziałem Campylobacter, co stanowi około 50% wszystkich zgłoszonych przypadków zakażeń odżywnościowych. Na podstawie danych dotyczących przebiegu chorób, stwierdzono, że listerioza była chorobą o najcięższym przebiegu i najwyższej śmiertelności. W2019 r. odnotowano 5175 ognisk zbiorowych zakażeń pokarmowych, których skutkiem było ponad 49 tys. zachorowań, prawie 4 tys. przypadków hospitalizacji i60 przypadków śmiertelnych

SŁOWA KLUCZOWE: Campylobacter, Salmonella, STEC, Yersinia, Listeria, zakażenia odżywnościowe, zbiorowe zakażenia pokarmowe

Bakterie kwasu octowego z rodzaju Asaia są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie. Ich naturalne środowisko stanowią tropikalne kwiaty i owoce. Dane literaturowe wskazują na występowanie tych bakterii także w Europie, głównie jako zanieczyszczenia napojów bezalkoholowych, produkowanych z dodatkiem soków lub aromatów. Rozwój bakterii Asaia sp. powoduje niekorzystne zmiany sensoryczne produktów, głównie zmętnienie oraz powstawanie kłaczków. Ze względu na silne zdolności adhezyjne i tworzenie pozakomórkowych związków polimerowych mogą one tworzyć biofilmy, stanowiące trudne do usunięcia zanieczyszczenie linii produkcyjnych. Jednak niedawno odkryto także inne właściwości tych bakterii, jako naturalnego symbionta nektarożernych owadów, w tym pasożytów upraw rolniczych. Biorąc pod uwagę fakt naturalnego procesu transmisji tych bakterii, istnieje bezprecedensowa szansa bezpośredniego lub pośredniego zastosowania antypatogennych szczepów Asaia sp. w transgenicznych strategiach zwalczania wielu szkodników roślin uprawnych. W artykule dokonano przeglądu literatury dotyczącej bakterii octowych z rodzaju Asaia, zwłaszcza ich ekologii oraz unikatowych właściwości adaptacyjnych, które pozwalają im rozwijać się w różnych środowiskach. Przegląd ten stawia tezę, że w ekologii tych bakterii tkwi wielki potencjał, który można wykorzystać.

SŁOWA KLUCZOWE: AAB, Asaia, napoje, czynniki biokontroli

Najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów w populacji polskiej są choroby układu krążenia. Na polskim rynku pojawia się coraz więcej suplementów diety, których składniki aktywne zapobiegają zachorowalności i zmniejszają umieralność z powodu tych chorób. W artykule omówiono wybrane rynkowe suplementy diety o działaniu profilaktycznym i wspomagającym terapię w chorobach układu krążenia, zawierające głóg oraz kasztanowiec zwyczajny. Wiele z dostępnych suplementów diety zawierało dawki substancji aktywnych w stężeniach niższych niż udowodnione naukowo profilaktycznie i/lub terapeutycznie skuteczne, co spełnia kryteria prawne dla tego typu środków spożywczych, które nie mogą wykazywać właściwości leczniczych. Jednocześnie konsumenci z chorobami układu krążenia stosujący suplementację mogą nie uzyskać oczekiwanych, korzystnych skutków zdrowotnych.

SŁOWA KLUCZOWE: suplement diety, choroby układu krążenia, głóg, kasztanowiec zwyczajny

Oleje tłoczone na zimno charakteryzują się intensywną barwą, a bardzo często swoistym smakiem i zapachem. Są źródłem cennych polienowych kwasów tłuszczowych, ale także składników bioaktywnych, m.in. tokochromanoli, fitosteroli, karotenoidów, chlorofili, związków fenolowych, aniektóre również olejków eterycznych. Na rynku wciąż pojawiają się nowe oleje, dotąd nieznane, a pochodzące z nietypowych surowców m.in. nasion czarnuszki. Olej czarnuszkowy jest bardzo dobrym źródłem kwasów polienowych (głównie kwasu linolowego). Oprócz tego zawiera tymochinon, główny składnik olejku eterycznego, który wykazuje szerokie spektrum właściwości biologicznych. Zatem olej z czarnuszki może wykazywać działanie profilaktyczne przeciw chorobom cywilizacyjnym, dzięki właściwościom przeciwutleniającym, przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym.

SŁOWA KLUCZOWE: nasiona czarnuszki, oleje tłoczone na zimno, skład kwasów tłuszczowych, tokoferole, sterole, tymochinon

Żywność jest nieodzownym, codziennym elementem w życiu człowieka. Podczas zakupów konsumenci często wybierają artykuły spożywcze kierując się między innymi datą ważności na opakowaniu. Celem badania ankietowego była analiza postrzegania przez konsumentów produktów z końcową datą ważności do spożycia. W badaniu wykonanym metodą CAWI udział wzięło 200 respondentów. Jego Wysoki odsetek Polaków niechętnie i raczej niechętnie kupował produkty z końcową datą ważności do spożycia. Konsumenci weryfikowali datę ważności najczęściej przy produktach mniej trwałych takich jak: mięso, wędliny, ryby, mleko i jego przetwory. Zdecydowana większość ankietowanych zna definicję produktu oznaczonego stwierdzeniem „najlepiej spożyć przed”. Jednak około 20% badanych miało pewne trudności z zakwalifikowaniem odpowiedniego rodzaju żywności do takiego oznaczenia. Większość z nich zwracała uwagę na żywność o bliskim terminie przydatności do spożycia i starała się jej nie kupować.

SŁOWA KLUCZOWE: data ważności, konsumenci, produkty spożywcze, badanie ankietowe