W kwietniu 2021 r. weszło w życie rozporządzenie[1] ograniczające zawartość przemysłowych tłuszczów trans w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego do 2 g na 100 g tłuszczu. Od tego momentu nie można wprowadzać do sprzedaży żywności przeznaczonej dla konsumenta finalnego, która ten limit przekracza.
Czym są tłuszcze trans i jaki mają wpływ na nasze zdrowie?
Jak podaje Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej izomery trans kwasów tłuszczowych (w uproszczeniu – tłuszcze trans) mogą powstawać naturalnie w żwaczu zwierząt przeżuwających m.in. krów, kóz, owiec, stąd ich obecność w mleku, nabiale, mięsie[2]. Innym źródłem pochodzenia tych tłuszczów mogą być oleje roślinne poddane procesowi częściowego uwodornienia/utwardzenia. Powyższe rozporządzenie ograniczające zawartość tłuszczów trans dotyczy jedynie żywności roślinnej.
Wyniki przeprowadzonych przez niezależne od siebie ośrodki naukowe badań są jednoznaczne. Nadmierne spożycie tłuszczów typu trans może mieć niekorzystny wpływ na nasze zdrowie. Do najczęstszych problemów zdrowotnych wywołanych spożywaniem kwasów tłuszczowych typu trans należą: zaburzenie profilu lipidowego organizmu, obniżenie poziomu „dobrego” cholesterolu HDL, podwyższenie poziomu cholesterolu typu LDL, rozwój miażdżycy i chorób serca, wzrost masy ciała i tkanki tłuszczowej, zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę[3].
Europejski Urząd ds. Żywności[4] zaleca, aby spożycie TFA (z jęz. ang. Trans Fatty Acids – tłuszcze trans) było tak małe, jak to jest możliwe do osiągnięcia w diecie zapewniającej właściwą wartość żywieniową. Biorąc to pod uwagę Unia Europejska zdecydowała się ustawowo ograniczyć zawartość tłuszczów trans w produktach spożywczych zawierających oleje roślinne. Wprowadzony limit oznacza, że na półkach sklepowych także w Polsce nie znajdziemy produktów ze szkodliwą zawartością tłuszczów trans pochodzenia przemysłowego. Warto przy tym zauważyć, że część produktów utożsamianych z tłuszczami trans, już od wielu lat nie stanowi ich źródła w diecie.
Wielu producentów margaryn w Polsce już w połowie lat 90. ubiegłego wieku wyeliminowało stosowanie częściowo utwardzonych/uwodornionych olejów roślinnych, będących źródłem izomerów trans, a większość produktów tej kategorii spełnia kryterium powyższego rozporządzenia od dawna[5]. Szkodliwych tłuszczów trans nie znajdziemy więc w „margarynach miękkich” ani w kategorii tzw. „margaryn twardych/kostkowych”. Towarzyszą temu inne korzystne zmiany: zwiększenie zawartości jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz zmniejszenie nasyconych kwasów tłuszczowych[6]. Wybór margaryny to prosty sposób na dostarczenie z dietą ważnych tłuszczów nienasyconych – szczególnie korzystny dla osób, które nie wyobrażają sobie diety bez kanapki posmarowanej tłuszczem.
/op.MM na podstawie informacji prasowejBiura Prasowego PFPŻ ZP z dnia 19.07.2022
[1] ROZPORZĄDZENIE KOMISJI EUROPEJSKIEJ (UE) 2019/649 z dnia 24 kwietnia 2019 r. zmieniające załącznik III do rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do izomerów trans kwasów tłuszczowych, innych niż izomery trans kwasów tłuszczowych naturalnie występujące w tłuszczu pochodzenia zwierzęcego https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019R0649&from=ES
[2] https://ncez.pzh.gov.pl/informacje-dla-producentow/izomery-trans-kwasow-tluszczowych-stan-aktualny/
[3] Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B.: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
[4] Scientific Opinion on Dietary Reference Values for fats, including saturated fatty acids, polyunsaturated fatty acids, monounsaturated fatty acids, trans fatty acids, and cholesterol. EFSA Journal 2010, 8,1461
[5] www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=51A453D2
[6] http://dobretluszcze.pl/wp-content/uploads/2016/04/Brochure-Reformulation-IMACE-FINAL_12.17.p.pdf
