Wraz z nadchodzącym rokiem 2025 Polska staje przed wyzwaniem wprowadzenia systemu kaucyjnego, który ma być kluczowym elementem realizacji zasady rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Cel jest jasny: zmniejszyć produkcję odpadów i poprawić stan środowiska naturalnego. Jednakże droga do skutecznego wdrożenia tego systemu jest wyboista, pełna wyzwań logistycznych i finansowych oraz wymaga starannego przygotowania społecznego.
System kaucyjny był przedmiotem jednej z dyskusji na Międzynarodowym Szczycie Klimatycznym TOGETAIR, platformie wymiany poglądów i współpracy, gdzie eksperci i przedstawiciele biznesu dzielili się pomysłami i doświadczeniami związanymi z wprowadzeniem tego systemu. Dyskusje na TOGETAIR pomogły w identyfikacji kluczowych kwestii oraz znalezieniu optymalnych rozwiązań, uwzględniających różnorodne perspektywy i potrzeby wszystkich zainteresowanych stron.
Skuteczny system kaucyjny
Aby system kaucyjny w Polsce był skuteczny, konieczne jest jego staranne zaprojektowanie. Pierwszym krokiem jest uregulowanie kwestii finansowych tak, aby nie obciążyć nadmiernie konsumentów. To może wymagać stworzenia mechanizmów umożliwiających producentom przejęcie części kosztów związanych z systemem. Jednocześnie należy przewidzieć rozwiązania zapobiegające inflacji oraz wzrostowi cen, które mogą być wynikiem wprowadzenia nowych opłat.
Mamy ogromne doświadczenie z systemem kaucyjnym w Europie i popieramy jego wprowadzenie w Polsce, jednak nie 1 stycznia 2025 roku. Żaden kraj nie poradził sobie z efektywnym wdrożeniem w krótszym czasie niż dwa lata. Proponowany termin wejścia w życie ustawy grozi ogromnym chaosem, co pokazuje przykład Rumunii i Węgier, gdzie wprowadzenie systemu spowodowało blokady i niezadowolenie klientów. O ile 85–90% społeczeństwa popiera system kaucyjny, to zaledwie 13–15% jest gotowe za to dodatkowo zapłacić, a obecnie proponowany system jest kosztowny i może prowadzić do wzrostu cen oraz inflacji – podkreślił Ryszard Machoj, Członek Zarządu ds. Sprzedaży / COO w Lidl Polska.
Rozliczanie i egzekwowanie systemu kaucyjnego wymagać będzie efektywnych mechanizmów kontrolnych oraz sankcji wobec tych, którzy nie przestrzegają przepisów. Właściwie funkcjonujący nadzór nad systemem będzie kluczowy dla jego skuteczności.
Zalety wprowadzenia systemu kaucyjnego
Wprowadzenie systemu kaucyjnego niesie ze sobą wiele korzyści. Po pierwsze, przyczynia się do zmniejszenia ilości odpadów poprzez zachęcanie do recyklingu i ponownego wykorzystania opakowań. Po drugie, promuje zasadę odpowiedzialności producenta, co może prowadzić do bardziej świadomych decyzji biznesowych i ekologicznych. Po trzecie, może przyczynić się do wzrostu zaangażowania społecznego w dbanie o środowisko.
Wyzwania i logistyczne implikacje wdrożenia systemu kaucyjnego
Jednym z głównych wyzwań związanych z wdrożeniem systemu kaucyjnego jest jego logistyka. Konieczne będzie stworzenie odpowiedniej infrastruktury, takiej jak automaty do zwrotu opakowań czy punkty odbioru, co może być czasochłonne i kosztowne. Ponadto, konieczne będzie dostosowanie się do specyfiki polskiego rynku, co różni się od innych krajów, które już wprowadziły podobne systemy.
Musimy pamiętać, że Polska jest dużym krajem, więc przykłady z wprowadzaniem systemu kaucyjnego na Litwie czy Słowacji nie do końca odpowiadają naszym realiom, bo wyzwania logistyczne i założenia społeczne mamy zupełnie inne – dodał Ryszard Machoj.
Zwiększanie świadomości społecznej
Aby pomyślnie wdrożyć system kaucyjny, niezbędne jest zwiększenie świadomości społecznej na jego temat. Kampanie edukacyjne oraz informacyjne mogą pomóc w zrozumieniu korzyści płynących z tego rozwiązania oraz wzmocnić zaangażowanie społeczne.
Dobre praktyki z innych krajów
Warto również spojrzeć na dobre praktyki innych krajów, które już wprowadziły system kaucyjny. Analiza ich doświadczeń może dostarczyć cennych wskazówek i pomóc uniknąć popełniania tych samych błędów.
Podsumowując, wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce to wyzwanie, ale i szansa na poprawę stanu środowiska naturalnego oraz promocję zasad odpowiedzialnego konsumowania. Kluczem do sukcesu będzie staranne przygotowanie, skuteczna logistyka oraz zwiększenie świadomości społecznej na temat korzyści wynikających z tego rozwiązania.
