Przemysł Spożywczy 3/2025

Wdrażanie i raportowanie wskaźników ESG (Environmental, Social, Governance) w działalności gospodarczej jest efektem dziesięcioleci wprowadzania koncepcji odpowiedzialności społecznej biznesu (CSR – Corporate Social Responsibility) oraz zrównoważonego rozwoju do praktyki gospodarczej. ESG jest swoistym narzędziem do oceny działalności przedsiębiorstwa w trzech obszarach tj.: środowiskowym, społecznym i ładu korporacyjnego (zarządzania). Koncepcja zrównoważonego rozwoju zawarta m.in. w Europejskim Zielonym Ładzie wskazuje na: potrzebę przeciwdziałania zmianom klimatycznym, większą ochronę bioróżnorodności oraz przeprowadzenie transformacji energetycznej i gospodarczej, obejmującej rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym, inwestycje w odnawialne źródła energii, a także wsparcie innowacyjnych technologii przyjaznych środowisku. W sektorze produkcji, w sposób szczególny dotyczy to sektora żywnościowego, tj. firm przemysłu spożywczego oraz producentów rolnych. Wynika to m.in. z ich ścisłego powiązania z ziemią oraz oddziaływania na środowisko naturalne, zwłaszcza w odniesieniu do produkcji zwierzęcej, a także skutków, jakie niesie to dla społeczeństwa. Z ekonomicznego punktu widzenia wdrażanie zrównoważonego rozwoju w firmach przemysłu spożywczego jest działaniem, które może generować zarówno szanse i korzyści, jak również dodatkowe koszty. Z uwagi na obowiązek raportowania czynników ESG jest to proces, który obejmie wszystkie firmy, przy czym w pierwszej kolejności te największe.

SŁOWA KLUCZOWE: przemysł spożywczy, produkcja żywności, zrównoważony rozwój, ESG

Branża opakowań to jedna z najprężniej rozwijających się gałęzi gospodarek światowych, o wysokim potencjale innowacyjnym. Wzajemne oddziaływanie czynników technologicznych, środowiskowych i wymagań konsumenckich zwiększyło rolę opakowań w utrzymaniu i poprawie bezpieczeństwa i jakości żywności, przedłużaniu okresu jej przydatności do spożycia i promowaniu atrakcyjności rynkowej. Biorąc pod uwagę złożoność funkcji opakowań do żywności, konieczna jest ciągła ocena ich bezpieczeństwa i skuteczności. Niniejszy artykuł zawiera przegląd wybranych rozwiązań funkcjonujących na rynku opakowań, ich zastosowań w celu zapewnienia optymalnej jakości i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności.

SŁOWA KLUCZOWE: bezpieczeństwo i jakość żywności, materiały opakowaniowe, polimery, czujniki, nanokompozyty, inteligentne opakowania

Innowacje w obszarze opakowalnictwa żywności związane są gównie z pozyskaniem i zastosownaiem materiałów przyjaznych środowisku, czyli biodegradowalnych i kompostowalnych. Obserwuje się również coraz większe znaczenie nowych form opakowań: inteligentnych i aktywnych, które poza funkcją ochronną pełnią wiele innych funkcji przydatnych z punktu widzenia konsumenta, jak i producentów. Wśród nich wyróżnia się monitorowanie stanu żywności wewnątrz opakowania i/lub oddziaływanie na produkt poprzez wydłużenie przydatności do spożycia. Obie formy opakowań mogą wpłynąć na ograniczenie marnotrawstwa żywności poprzez informowanie o odpowiednim terminie spożycia produktu oraz hamowanie procesów, które są odpowiedzialne za psucie się żywności. Dodatkowo folie inteligentne poprzez zmianę barwy mogą informować konsumentów o stanie produktu i przeciwdziałać m.in. zatruciom pokarmowym związanych ze spożyciem zepsutej żywności.

SŁOWA KLUCZOWE: opakowanie inteligentne, folie barwne, jakość żywności

Artykuł stanowi przegląd aktualnego stanu wiedzy na temat wykorzystania produktów ubocznych i odpadowych przemysłu spożywczego w produkcji innowacyjnych opakowań. Rosnąca ilość odpadów opakowaniowych, zwłaszcza tych wykonanych z tworzyw sztucznych, stanowi poważne zagrożenie dla środowiska. W związku z tym, poszukuje się alternatywnych rozwiązań, wpisujących się w ideę gospodarki o obiegu zamkniętym. W artykule omówiono różne możliwości wykorzystania produktów ubocznych przemysłu spożywczego, takich jak rozdrobnione produkty uboczne, ekstrakty (np. olejki eteryczne, związki przeciwutleniające, barwniki) oraz biopolimery (np. skrobia, pektyny, chitozan). Przedstawiono przykłady zastosowania tych materiałów w produkcji opakowań aktywnych i inteligentnych, jadalnych oraz biodegradowalnych. Wskazano również potencjalne ograniczenia związane z wykorzystaniem produktów ubocznych do produkcji materiałów opakowaniowych, takie jak specyficzne cechy sensoryczne takich opakowań (kolor, smak, zapach), niestabilność ekstraktów z produktów ubocznych i odpadowych, stosowanych jako dodatki oraz problemy ze skalowalnością produkcji tego typu materiałów.

SŁOWA KLUCZOWE: produkty uboczne przemysłu spożywczego, produkty odpadowe przemysłu spożywczego, materiały opakowaniowe, biopolimery, opakowania aktywne, opakowania inteligentne

Opakowania żywności nadające się do recyklingu to świetny sposób na ograniczenie problemu nadmiernej produkcji odpadów, a ich czytelne oznakowanie ułatwia konsumentom podejmowanie świadomych decyzji zakupowych i właściwą segregację odpadów. Coraz większa wiedza na temat problemu i zmieniająca się sytuacja na rynku opakowań pozwalają przypuszczać, że w nadchodzących latach w naszych koszykach zakupowych będziemy coraz częściej znajdować produkty na żywność w opakowaniach z recyklingu. Czy w związku z tym wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu jest możliwe do wytwarzania opakowań stosowanych w przemyśle spożywczym? Czy jest możliwe produkowanie z takich materiałów opakowań mających bezpośredni kontakt z żywnością? Na te i inne pytania postaramy się w tym artykule odpowiedzieć.

SŁOWA KLUCZOWE: recykling, opakowania, tworzywa polimerowe