Przemysł Spożywczy 7/2022

W artykule przedstawiono wyzwania, przed jakimi stoją przedsiębiorstwa w zakresie „zielonej” transformacji, z uwzględnieniem polskiego sektora rolno-spożywczego. Szczególną uwagę poświęcono barierom w przystosowaniu polskich firm do obecnej polityki klimatycznej UE, nowym wymogom pro-klimatycznym dla przedsiębiorstw, w tym liczeniu śladu węglowego oraz koniecznym działaniom instytucjonalnym wspierającym transformację energetyczną. Polskie firmy sektora rolno-spożywczego w nadchodzących latach będą konkurować nie tylko jakością produktów i ceną, lecz także poziomem spełnienia wymogów pro-klimatycznych. W przypadku braku podjęcia działań dotyczących transformacji energetycznej, w tym braku „zielonych” inwestycji, muszą liczyć się z wyższymi kosztami produkcji, a nawet z wypadnięciem z rynku. Biorąc pod uwagę rynkowy popyt na „zielone” produkty, nowe regulacje prawne, wsparcie ze środków publicznych i prywatnych uzależnione od wskaźników klimatycznych oraz zmianę postaw konsumentów, należy stwierdzić, że firmy – przynajmniej w perspektywie średnio i długookresowej – będą zmuszone do zmiany swoich modeli biznesowych i uwzględnienia kwestii klimatycznych w strategiach rozwoju.

SŁOWA KLUCZOWE: gospodarka niskoemisyjna, sektor rolno-spożywczy, konkurencyjność klimatyczna

Sektor usług gastronomicznych w ostatnich latach rozwijał się dynamicznie, ale w 2020 r. w wyniku wprowadzonych restrykcji wynikających z pandemii COVID-19 oraz szeregu niekorzystnych zmian w otoczeniu rynkowym, nastąpiło odwrócenie tendencji. Potencjał sektora mierzony liczbą placówek w latach 2015-2020 zmalał, cofając sektor o kilkanaście lat. Zjawisko to dotyczy wszystkich rodzajów placówek gastronomicznych. Najgłębsze zmiany dokonały się w 2020 r. pod wpływem wprowadzonych restrykcji spowodowanych panującą pandemią. W rezultacie wartość sprzedaży placówek gastronomicznych (w cenach stałych) w 2020 r. zmalała o ponad 30% r/r i była tylko o 1,2% wyższa niż w 2015 r., podczas gdy żywności kupowanej w handlu detalicznym wzrosła o 3,7% r/r i była wyższa o 8,1% niż w 2015 r. Wraz ze wzrostem zamożności społeczeństwa wydatki na żywność konsumowaną poza domem początkowo zwiększały się, po czym w 2020 r. skokowo zmalały, cofając się do poziomu o 0,8% niższego niż w 2015 r. W efekcie udział gastronomii w wydatkach na żywność i napoje bezalkoholowe zmalał z 15,6% w 2015 r. do 12,1% w 2020 r. Zjawiska te wskazują na dużą redukcję usług gastronomicznych zarówno po stronie podaży, jak i popytu, a powrót do stanu sprzed pandemii może potrwać kilka lat.

SŁOWA KLUCZOWE: usługi gastronomiczne, placówki gastronomiczne, wydatki gospodarstw domowych

Przedmiotem artykułu jest franczyza jako system sprzedaży towarów na polskim rynku spożywczym po 2010 roku. Przedział czasowy uzasadniono dynamicznymi zmianami, jakie zaszły na opisywanym rynku w ostatniej dekadzie. W dotychczasowym piśmiennictwie i opracowaniach branżowych uwzględniano rozmaite fakty, dane statystyczne i tendencje celem lepszego zrozumienia roli franczyzy w determinowaniu zmian na polskim rynku spożywczym po 2010 roku. Pozwala to sądzić, iż analizowane zjawisko jest złożone, niosąc za sobą istotne skutki dla praktyki gospodarczej. W artykule wskazano jedynie wybrane charakterystyki tego rynku, ze względu na złożoność zagadnień obejmujących rozwój franczyzy w Polsce w XXI wieku. Podjęto się ustalenia danych na temat franczyzy na polskim rynku spożywczym oraz wybranych aspektów funkcjonowania największych sieci franczyzowych na tym rynku po 2010 roku.

SŁOWA KLUCZOWE: franczyza, sieci franczyzowe, polski rynek spożywczy

W artykule przedstawiono właściwości trzciny cukrowej, opisano rodzaje cukru trzcinowego i scharakteryzowano jego składniki, z uwzględnieniem substancji biologicznie czynnych. Zwrócono uwagę na funkcje fizjologiczne węglowodanów w organizmie oraz wpływ spożywania żywności bogatej w cukry na występowanie chorób dieto-zależnych. Ocenie jakościowej poddano dostępne na rynku nierafinowane cukry trzcinowe. Badane próbki cukrów trzcinowych, w porównaniu do cukru białego, cechowały się wyższą wilgotnością, zabarwieniem, niższą polaryzacją i zawartością sacharozy oraz większym poziomem polifenoli ogółem. Produkty ekologiczne o niższym stopniu oczyszczenia z melasy, charakteryzowały się ciemniejszą barwa i bogatszym składem ilościowym niż pozostałe analizowane cukry trzcinowe. Wykazano współistnienie statystycznie istotnej korelacji pomiędzy zabarwieniem cukru a jego polaryzacją i wilgotnością.

SŁOWA KLUCZOWE: cukier trzcinowy nierafinowany, cechy jakościowe, produkty ekologiczne

Pandemia wirusa SARS-COVID-2 spowodowała w Polsce do dnia 6.07.22. zakażenie 6,018 mln (w tym ozdrowienia 5,335 mln), śmierć ponad 116 tys. osób. Właściwe odżywianie i kontrolowana suplementacja diety w okresie zagrożeń, mogą zapobiec infekcji i przyspieszyć leczenie. Przedstawiono założenia zbilansowanej diety dla dorosłych (wg. Komitetu Nauk o Żywności PAN) oraz zalecenia suplementacji (wg Norm PZH) witaminami i solami mineralnymi w dawkach zapobiegających przedawkowaniu. Omówiono również zalecenia odżywiania niemowląt i dzieci.

SŁOWA KLUCZOWE: pandemia wirusa, odporność, zalecane odżywianie: suplementacja, normy witamin i soli mineralnych

Ryby oraz produkty nieprzetworzone z ryb należą do produktów szybko psujących się. Jest to wynikiem przemian zachodzących w surowcach rybnych nie poddanych konserwacji po złowieniu, jak również złego przechowywania tych surowców. Z tego względu coraz więcej uwagi poświęca się badaniom nad wprowadzeniem nowoczesnych metod konserwacji oraz pakowania żywności. Jadalne powłoki bądź folie stanowią interesującą alternatywę dla tradycyjnych metod zwiększenia trwałości pożywienia, poprzez ochronne działanie przed czynnikami środowiska zewnętrznego, jak i wewnętrznego. Dodatkowo wprowadzenie takiej metody ochrony dla produktów rybnych będzie korzystnie wpływało na ekologię, dzięki zmniejszonej produkcji syntetycznych opakowań.

SŁOWA KLUCZOWE: jadalne powłoki, folie jadalne, ryby, produkty rybołówstwa, bezpieczeństwo żywności

Celem pracy była analiza opinii konsumentów na temat bezpieczeństwa i funkcji opakowań do żywności. W badaniu ankietowym wzięło udział 231 respondentów. Prawie wszyscy dostrzegali wpływ opakowania na bezpieczeństwo zapakowanej żywności, a ¾ ankietowanych twierdziło, iż to oddziaływanie może być szkodliwe. Wykazano, że niewiele osób, podejmując decyzje o zakupie, brało pod uwagę rodzaj opakowania. Najwięcej uwagi opakowaniom poświęcali emeryci i renciści. Za najbezpieczniejsze do kontaktu z żywnością zostały uznane przez kobiety wytwory papiernicze, a przez mężczyzn – szkło. Stwierdzono, że podobną popularnością cieszą się napoje pakowane w butelki ze szkła jak i z tworzywa sztucznego. W opinii respondentów najważniejsza była szczelność opakowań i czytelność etykiety oraz ich funkcje: ochrona i ekologiczna. Pomimo takich deklaracji większość nie zwracała uwagi na podatność opakowań do recyklingu. Można więc przypuszczać, że wygoda użytkowania i cena wciąż mają większe znaczenie niż bezpieczeństwo i ekologia.

SŁOWA KLUCZOWE: żywność pakowana, opinie konsumentów, bezpieczeństwo, jakość żywności pakowanej, badania ankietowe