Przemysł Spożywczy 1/2024

Przedsiębiorstwa przemysłu spożywczego od kilku lat funkcjonują w dynamicznie zmieniających się uwarunkowaniach zewnętrznych. Rok 2022, a następnie 2023 upłynęły pod znakiem zawirowań na światowych rynkach surowców rolnych i energetycznych w związku z wojną w Ukrainie. W 2023 r. światowa gospodarka żywnościowa powoli zaczęła już jednak zmierzać ku równowadze. Celem artykułu jest ocena sytuacji przemysłu spożywczego i wyników handlu rolno-spożywczego Polski w 2023 r., a więc w warunkach wysokich cen surowców i pozostałych kosztów produkcji oraz zwiększonego importu produktów rolno-spożywczych z Ukrainy. W opracowaniu przedstawiono niektóre dane produkcyjno-finansowe i handlowe za kilka miesięcy 2023 r. na tle zmian zachodzących w sektorze w minionym okresie. Dodatkowo wskazano wydarzenia i zmiany regulacyjne, które miały lub będą miały największy wpływ na funkcjonowanie rynku spożywczego w najbliższym czasie. Z analizy wynika, że sektor przetwórstwa spożywczego w Polsce okazał się dość odporny na niesprzyjające uwarunkowania zewnętrzne, jakie wynikały z funkcjonowania w szybko zmieniającym się otoczeniu rynkowym i prawnym. Utrzymanie dobrych wyników produkcyjno-finansowych i wysokiej dynamiki eksportu będzie jednak trudne, ponieważ będzie wymagać od przedsiębiorstw przemysłu spożywczego wypracowania nowych przewag, pozwalających skutecznie konkurować na wybranych rynkach.

SŁOWA KLUCZOWE: przemysł spożywczy, produkcja, wyniki ekonomiczno-finansowe, ceny, handel zagraniczny

W artykule przedstawiono znaczenie zrównoważonego rozwoju w krajowej produkcji żywności. Scharakteryzowano wyzwania związane z koniecznością osiągniecia celów klimatycznych oraz sprostania obowiązkom wynikającym z dyrektywy o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju CSRD. Przeanalizowano sytuację na świecie i w kraju dotyczącą produkcji cukru. Przeprowadzono przegląd metod oraz analiz śladu węglowego (CF) cukru na świecie. Opracowano metodologię analizy CF uwzględniając specyfikę produkcji cukru w Polsce. Omówiono wyniki badań zrealizowanych (na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi) w ramach zadania „Analiza oraz metodologia pomiaru śladu węglowego dla wybranych technologii i produktów rolno-spożywczych wytwarzanych przez krajowy przemysł spożywczy”. Celem prac było określenie i opracowanie standardów metodologicznych dla pomiaru śladu węglowego (CF) dla wybranego produktu rolno-spożywczego z uwzględnieniem krajowych metod produkcji, pozwalających na uzyskanie jednolitych systemów analizy CF dla wybranych produktów. Analizę przeprowadzono dla trzech cukrowni.

SŁOWA KLUCZOWE: ślad węglowy, produkcja cukru, emisje gazów cieplarnianych

Tłuszcz, będący jednym ze składników mięsa i przetworów mięsnych, odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu reologicznej charakterystyki oraz tekstury i smakowitości gotowego produktu. W branży mięsnej panuje jednak tendencja do produkcji przetworów mięsnych o niskiej lub obniżonej zawartości tłuszczu, co związane jest przede wszystkim z oczekiwaniami konsumentów. Celem przeprowadzonych badań było poznanie preferencji konsumentów w zakresie zawartości tłuszczu w przetworach mięsnych. Badania zrealizowano z wykorzystaniem narzędzi badawczych w postaci ankiety, w której udział wzięło 130 respondentów. Wyniki opracowano z uwzględnieniem zróżnicowania socjodemograficznego. Stwierdzono, że ok. 70% respondentów zwraca uwagę na zawartość tłuszczu w przetworach mięsnych. Ankietowani do pozytywnych cech obecności tłuszczu w mięsie i jego przetworach zaliczyli m.in. fakt, że składnik ten stanowi źródło energii, z kolei za wadę uznali, że podnosi poziomu cholesterolu we krwi. Większość respondentów zadeklarowała, że zdecydowałaby się na przetwory mięsne o mniejszej zawartości tłuszczu, uważając jednocześnie, że zmiana ilości tego składnika różnicuje cenę gotowego produktu.

SŁOWA KLUCZOWE: tłuszcz, przetwory mięsne, preferencje konsumentów

Pakowanie żywności to jeden z ważniejszych etapów produkcji, który w pełni wykorzystał współczesny rozwój naukowy. Rynek opakowań żywności już od dawna dąży do automatyzacji procesów pakowania. Cechy nowej tendencji to bezpieczeństwo i wydajność. Opakowanie wraz z produktem stanowi tzw. produkt zintegrowany, co wynika z faktu, że większość produktów nie może występować na rynku bez opakowania. Niezależnie od rodzaju żywności, pakowanie odbywa się zazwyczaj za pomocą zautomatyzowanych urządzeń. Rozwiązania konstrukcyjne maszyn pakujących zależą od rodzaju produktu. Artykuł zawiera krótki przegląd robotyki i automatyzacji pakowania w zrównoważonym przemyśle spożywczym oraz w sposób zwięzły opisuje rozwiązania zrobotyzowanej automatyzacji w różnych operacjach łańcucha dostaw i dla różnych artykułów spożywczych nieprzetworzonych lub minimalnie przetworzonych.

SŁOWA KLUCZOWE: automatyka i robotyka, przemysł spożywczy, roboty, żywność o niskim stopniu przetworzenia

Straty żywności mają miejsce na etapie produkcji surowców (gospodarstwa rolne), transportu oraz przetwórstwa, natomiast o marnowaniu mówi się w przypadku handlu, gastronomii i gospodarstw domowych. Skala marnowania żywności w Polsce jest wysoka (co roku wyrzuca się 5 mln ton, z czego 60% w gospodarstwach domowych). Wymaga to podejmowania różnorodnych praktyk pozwalających ograniczyć skalę tego zjawiska. W pracy przedstawiono skalę angażowania się przedsiębiorstw handlowych, przetwórczych i gastronomicznych w praktyki ograniczające straty i marnowanie żywności. Posłużono się raportami FOB z lat 2018-2022. Stwierdzono, że w ograniczanie marnowania żywności angażowały się przedsiębiorstwa handlowe (9), produkcyjne (7) oraz jedna firma gastronomiczna. Firmą najbardziej zaangażowaną w ograniczanie marnowania żywności był Carrefour Polska

SŁOWA KLUCZOWE: straty i marnowanie żywności, przedsiębiorstwa handlowe, przedsiębiorstwa produkcyjne, raporty Forum Odpowiedzialnego Biznesu