Nawozy pełnią ważną rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa żywnościowego. Możliwość ich produkcji oraz ceny zależą w dużej mierze od dostępności gazu ziemnego. Światowy kryzys na rynku nawozów i globalny kryzys energetyczny wywołane rosyjską inwazją na Ukrainę mają obecnie negatywny wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe i ceny żywności na świecie. W tym kontekście Komisja Europejska przedstawiła komunikat w sprawie zapewnienia dostępności i przystępności cenowej nawozów.
Działania na rzecz utrzymania zrównoważonej produkcji nawozów w UE i ograniczenia zależności
W komunikacie przedstawiono szereg najlepszych praktyk i sposobów działania, aby rolnicy zoptymalizowali sposób stosowania nawozów i zmniejszyli zależność od nich swojej produkcji przy jednoczesnym zabezpieczeniu plonów:
- Sektor krytyczny: W przypadku racjonowania gazu, państwa członkowskie mogą w swoich krajowych planach na wypadek sytuacji nadzwyczajnej zagwarantować priorytetowy, stały i niezakłócony dostęp do tego surowca dla producentów nawozów, zgodnie z komunikatem Komisji „Oszczędzanie gazu na bezpieczną zimę”.
- Ukierunkowane wsparcie finansowe: Państwa członkowskie mogą udzielać specjalnego wsparcia rolnikom i producentom nawozów dzięki zmienionym tymczasowym kryzysowym ramom pomocy państwa.
- Większa przejrzystość rynku: W 2023 r. Komisja uruchomi centrum monitorowania rynku nawozów w celu wymiany danych na temat produkcji, stosowania i cen nawozów, a także handlu nimi.
- Zrównoważone praktyki rolnicze i szkolenia: Komisja będzie współpracowała z państwami członkowskimi w celu upowszechnienia wśród rolników odpowiednich metod działania.
- Więcej nawozów organicznych: Zastąpienie, w miarę możliwości, nawozów nieorganicznych nawozami organicznymi zmniejszy zarówno zależność UE od gazu, jak i ślad węglowy sektora.
- Przejście na bardziej ekologiczne nawozy: Komisja będzie zachęcała państwa członkowskie do wspierania inwestycji na rzecz odnawialnego wodoru oraz biometanu na potrzeby produkcji amoniaku.
- Dywersyfikacja handlu: Komisja nawiązała kontakt z alternatywnymi dostawcami nawozów w celu zrekompensowania wcześniejszych dostaw z Białorusi i Rosji. W lipcu 2022 r. Komisja zaproponowała również zawieszenie taryf handlowych na amoniak i mocznik, wykorzystywane do produkcji nawozów azotowych.
Wysokie i niestabilne ceny nawozów stanowią wyzwanie dla rolników w UE. Zakup nawozów stanowi średnio około 6 proc. kosztów produkcji, a w przypadku rolników prowadzących uprawy polowe jest to nawet do 12 proc. Celem unijnej strategii „Od pola do stołu” jest ograniczenie straty składników pokarmowych o 50 proc. do 2030 r. przy jednoczesnym zachowaniu żyzności gleby. Oprócz zapewnienia wyraźnych korzyści gospodarczych i środowiskowych, większa wydajność w UE zmniejszy również napięcia na rynku światowym.
/op.MM na podstawie informacji prasowej ec.europa.eu z dnia 9.11.2022.
